| 
 ในปัจจุบัน โลกของการแข่งขันกันในชีวิตมีสูงมาก ตั้งแต่แข่งกันเรียน แข่งขันในการหางาน แข่งขันในเชิงธุรกิจ และ แข่งขันในวิถึชีวิตประจำวัน
คำถามโลกแตกที่ว่า "รู้กว้างทั่วไป" แบบเป็ด (Generalist) กับ "รู้แคบแต่ลึก" แบบไก่ (Specialist) อย่างใดดีกว่า จะเป็นเป็ด All in One หรือ ไก่ Best in One ดีกว่า ทุกวันนี้เป็นแบบไหนดี หรือ ในแวดวงการจัดการทรัพยากรมนุษย์ (HR) มองหาคนแบบไหนในการเข้าสู่งาน ขอแยกเป็น 3 ลักษณะใหญ่ ๆ ได้แก่
1) อาชีพอิสระ (Freelance) และ รวมถึงอาชีพ และ งานเฉพาะทาง
หากเป้าหมายของเราชัดเจน ว่าเราต้องการมีรูปแบบชีวิตที่ชอบ และ พร้อมทุ่มเทอย่างใดอย่างหนึ่ง และ พุ่งเป้า (Focus) แล้ว เช่น อยากเป็นนักกีฬาประเภทนั้น ๆ ศิลปินแขนงศิลปะนั้น นักร้อง นักวาดภาพ เป็นต้น ทั้งนี้ยังรวมถึงวิชาชีพ ที่เรามีเป้าหมาย และ สามารถนำมาเป็นมาชีพอิสระได้ด้วย เช่น ที่ปรึกษาทางการเงิน นักบัญชี ผู้ตรวจสอบ แพทย์เฉพาะทาง นักกายภาพบำบัด ผู้ฝึกสอนออกกำลังกาย เป็นต้น ก็ให้ทุ่มเทเฉพาะทางให้เต็มที่ เน้นเก่งแบบเดียวเป็นพญาไก่ให้ได้ ด้วยการหาความรู้ เรียนรู้ และ เพิ่มทักษะ ฝึกฝน ทุ่มเท ในสิ่งที่รักนั้น นอกจากนี้ในยุคนวัตกรรมการเปลี่ยนผ่านเทคโนโลยี (Disruptive Technology) ที่พร้อมเอื้อประโยชน์ให้กับคนที่อยากมีอาชีพอิสระ ทั้งการหาความรู้ การฝึกฝน หรือ โอกาสในการ "สร้างตัวตน (Identity Creation)" ได้ง่ายขึ้นผ่าน online และ social media ต่าง ๆ รวมถึงการนำเสนอตนเอง สร้างจุดขายให้เป็นที่รู้จัก และ รวมถึงการขายสินค้าต่าง ๆ อีกด้วย ซึ่งในปัจจุบันจะเห็นว่าเด็กยุคใหม่ โดยเฉพาะคนในกลุ่ม Gen Y Gen Z และ Gen C ส่วนใหญ่ คือคนที่อายุวันนี้แรกเกิดถึง 39 ปีในปีนี้ จะเห็นภาพของการหาความรู้ได้ตอบสนอง รวดเร็ว "เท่าความคิด" หรือ อย่างน้อยก็สามารถสร้างรายได้อิสระเป็น Net Idol สร้างตัวตนในการแนะนำสินค้าเฉพาะทาง สอนแต่งหน้า ทำอาหาร เล่นตลก แสดงกายกรรม แนะนำร้านค้าต่าง ๆ เป็นต้น
2) การทำงานในองค์กรต่าง ๆ
การทำงานที่เริ่มต้นด้วยการไปสมัครงาน หากมองภาพรวม ดูเสมือนว่า "ตลาดแรงงาน (Workforce Market)" มีโอกาสเปิดกว้างให้กับคนรู้กว้างแบบเป็ด มากกว่าลึกเฉพาะทางแบบไก่ จึงมีแนวโน้มหางานง่ายกว่า ซึ่งแน่นอนหมายถึง ต้องมี "ประวัติการศึกษา (Educational Background)" และ / หรือ "ประสบการณ์ในงาน (Working Experiences)"
ในขณะที่การทำงาน อาจมองภาพองค์กรออกเป็น
2.1 ทำงานในองค์กรขนาดเล็ก-กลาง (SME)
ในการทำงาน หากมองหาองค์กร SME ก็ยังต้องการบุคลากรที่รู้รอบเป็นเป็ดมากกว่า เพราะองค์กรขนาดเล็ก ต้องเรียนรู้ และ ทำงานหลายหน้า และ แม้ว่าจะเป็นธุรกิจเฉพาะทางที่ต้องการไก่ที่รู้ลึกเฉพาะทาง แต่เวลา และ ประสบการณ์ในการทำงานจริง ก็จะพยายามหล่อหลอมให้บุคลากรจากที่เป็นไก่ ต้อง "รู้รอบ" กลายเป็นเป็ดที่มีจุดเด่น เรียกว่าเป็น รู้กว้างแต่มีความเชี่ยวชาญ (Expert Generalist)
2.2 องค์กรใหญ่ (Large Enterprise)
ในขณะที่ต้องการเป็ดที่รู้รอบ แต่องค์กรใหญ่ อาจจะเปิดโอกาสมากกว่ากับบุคลากรที่รู้ลึกเป็นไก่ ให้เติบโตในสายงานได้ และ มีพื้นที่ในการเติบโตตามขั้นอาชีพ (Career Path) ได้หลายระดับ / ตำแหน่งชั้นงาน (Working Hierarchy) แต่อย่างไรก็ตามในการเติบโตในระดับสูงขึ้นเป็นผู้บริหารก็ยังต้องการ "ทักษะมนุษย์ (Human Skill)" ทั้งเชิง การสื่อสาร (Communication Skill) การคิดวิเคราะห์ (Analytical Skill) และ ภาวะผู้นำ (Leadership Skill)" และ นั่นหมายถึง ท้ายที่สุดก็ต้องพยายามพัฒนาตนต่อเนื่องเป็นเป็ดในการรู้เพื่อเชื่อมโยงงานกับสายอื่น ๆ มากขึ้นด้วยเช่นกัน ซึ่งก็จะเป็นผู้เชี่ยวชาญเฉพาะทางที่รอบรู้ (Wide- knowledged Specialist)
3) การเป็นเจ้าของกิจการ
ในการพัฒนาตนเป็นผู้ประกอบการ (Entrepreneur) อาจจะมาจาก 1) อาชีพอิสระ มาก่อน หรือ อาจพัฒนาตนจาก 2) การทำงานในองค์กรใด ๆ หรือ แม้แต่กระทั่งสามารถก่อตั้งกิจการได้เอง โดยไม่ผ่านประสบการณ์จากทั้ง 2 ลักษณะ (ซึ่งมีน้อยมาก) ที่เกิดจากการเรียนรู้เอง และ แน่นอนว่าโลก Online ในปัจจุบันนี้ ข้อมูล ข่าวสาร ความรู้ที่ทำให้วิถีชีวิตคนใกล้ชิดกับเทคโนโลยีรอบตัว โดยผ่าน Application ในคอมพิวเตอร์ และ โทรศัพท์มือถือต่าง ๆ ตอบสนองให้คนมีความรู้ที่ลุ่มลึกทั้งแบบ "รู้กว้าง" จากความสนใจหลากหลาย หรือ "รู้ลึก" ตามความสนใจ และ จริตตน แต่แน่นอนว่าการเป็นผู้ประกอบการ ย่อมจะต้องเป็น "รู้กว้างทั่วไปแบบเป็ดที่มีความลุ่มลึกในบางด้าน" หรือ เป็น "รู้ลึกเชี่ยวชาญเฉพาะทางที่กว้างในเรื่องที่จำเป็น" จึงจะเป็นผู้ประกอบการที่พร้อมเติบโตที่ดีได้
ไม่ว่าจะเป็นเป็ด หรือ ไก่ ในโลกแห่งการแข่งขัน ต่างก็ต้องสร้างจุดเด่น เน้นจุดต่าง ดังนั้นต้องหาความถนัดตน ว่าชอบเป็น Generalist ที่มีโอกาสมากกว่า แต่จะไม่เด่น หรือ อยากเป็น Specialist ที่เดิมพันชีวิตที่ชัดเจน แต่ในทางกลับกัน ถ้าพยายามเป็น Specialist แต่ไม่สำเร็จ อาจจะสู้ Generalist ไม่ได้ก็เป็นได้
คุณล่ะ วันนี้เป็นแบบใด และ พัฒนาตนเองไปในทางใดในโลกของ Disruptive Technology ที่หมุนรวดเร็วอยู่ตอนนี้
ด้วยความปรารถนาดี
ผศ.ดร.กฤษฎา ตันเปาว์
30 พฤศจิกายน 2562
|
